Nee, niet het Noorse fjord, maar het borduurwerk. Een tijdje geleden kreeg ik de vraag of ik een workshop Hardanger borduren wilde geven. Ik vond het een leuk idee, want de techniek spreekt mij wel aan. Via mijn moeder, mijn eigen bibliotheekje en de Bibliotheek heb ik allerlei voorbeelden gevonden. Ik heb verschillende soorten borduurstof aangeschaft, en kwam al snel tot de ontdekking op welke stof ik het beste (zonder vergrootglas!) kon borduren. Ik heb niet alleen verschillende steken uitgeprobeerd, maar ook verschillende kleuren. Wit op wit is mooi, maar ecru ook, en zelfs een kleurtje kan heel goed.
Gisteren heb ik de workshop gegeven, bij een van de cursisten thuis. Het was heel gezellig, en ze hebben hard gewerkt!

In Noorwegen sprak ik met een Noorse spinster die prachtige paars-roze wol aan haar spinnewiel had gehangen. Zij sprak niet zo goed Engels, en ik maar een klein beetje Noors, maar met wat heen en weer vragen en hulp van een jongere breister, ben ik aan de weet gekomen hoe zij die wol had geverfd. De verf is afkomstig van korkje, dat is een mos dat ze met een mes van de stenen afschrappen. Dus toen we een paar dagen later op de fjell waren, heb ik voorzichtig wat mos losgekrapt. Volgens de vrouw hoefde ik er niet veel van te hebben voor het verven van meerdere tinten, een handjevol. Later toen we in Rondane waren, zagen we nog veel meer andere mosjes. En toen Eelco stond te vissen, ben ik gaan oogsten. Ik heb nog vier andere andere soorten meegenomen. Toen moesten de mosjes gedroogd worden, en daarvoor heb ik bij de supermarkt een doosje pantykousjes gekocht, ze hadden alleen zwarte!
Omdat ik toch een beetje meer houvast wilde hebben, ben ik op zoek gegaan naar recepten op internet. Ik kwam verschillende recepten tegen, en over het algemeen kwam het er op neer dat je een handjevol mos in een pot moest doen, daarbij water en ammonia (in de verhouding 2:1). Elke dag moet je twee keer de deksel even van de pot halen om wat zuurstof toe te laten. Nadat je de deksel er weer op hebt gedaan, mag je even lekker schudden! Van de korkje nam ik 25 gram, van de de andere 15 gram en alles in 200 ml water 100 ml ammonia.
Na drie maanden heb ik de potjes geleegd in een klein verfpannetje en langzaam aan de kook gebracht, en weer laten afkoelen. De kleur leek helemaal niet op paars of rose.  Toen heb ik een streng in aluin gebeitste wol/bamboe in vijf gelijke strengen verdeeld. Het eerste deel ging de grote verfpan in, de verf (en nog steeds het korstmos dat weer in een panty zat omdat anders alles in de wol zou gaan zitten) erbij en geverfd. De streng heb ik in het bad laten afkoelen. De volgende dag de tweede streng geverfd enzovoorts. Steeds werd de kleur wat lichter. Het is helaas niet de mooie kleur die ik had gehoopt, maar de kleur loopt wel mooi van donker naar licht. De andere potten zijn nog dicht, daar ga ik later mee verven.

Eind vorig jaar kreeg ik de statistieken van mijn weblog, cijfertjes en grafiekjes. Dat vind ik leuk, maar het was wel bedroevend dat ik slechts 3 keer iets had gepost vorig jaar. Wel had ik drie keer het Opera House in Sydney vol met lezers uit 44 landen. Voornamelijk uit Nederland en Belgie maar ook uit Scandinavie en Amerika. De drukste dag was 31 juli (terwijl ik lekker met vakantie was!). En het meest gelezen stukje was Wol verven op zonne-energie, hierop kreeg ik zelfs een reactie van een energie bedrijf.
Om al die volgers niet teleur te stellen, en omdat ik het zelf ook leuk vind om te doen, heb ik me voorgenomen om meer te posten. En wanneer kan je dan beter beginnen dan op 1 januari met met een korte samenvatting van het vorige jaar?

Het Autumn vest van Kaauni wol heb ik bij de schouder dichtgenaaid. Tijdens de breigroep hebben we besproken hoe je het veiligste in je trui kan knippen. Eerst heb ik een zigzagsteekje gestikt, waarna ik  het armsgat heb open geknipt. Met de eerste mouw ben ik nu halverwege.

In het voorjaar ben ik samen met Annelies in het huisje van Dineke in Zweden geweest. Ik heb daar het materiaal gesponnen dat we op de Landelijke Spindag hadden gekregen. We kregen allemaal vier verschillende mengsels, door ruilen zonder te huilen had ik uiteindelijk alleen materiaal in geel/groen/blauw. Er zat ook nog een beetje witte acryl bij, waarvan ik het meeste niet heb gebruikt. De draad heb ik gesponnen met een Woolee Winder die de draad heel netjes over je spoel verdeelt tijdens het spinnen zodat je dit niet zelf hoeft te doen. Vooral bij het twijnen is dit heel prettig. Van de draad heb ik later in het jaar polswarmers gebreid. Op de foto zie je dat ik niet genoeg garen had voor mijn derde polswarmer, de eerste ben ik verloren toen ik ze voor de eerste keer aanhad.

In Zweden heb ik ook een heel mooi linnen/katoenen garen gekocht om een trui van te breien. Daar ben ik ook al mee begonnen, dus hierover zal dit jaar ook nog een stukje komen.

In de zomer hebben we met de breigroep voor Inez kleine truitjes gebreid. Ik heb het patroontje geschreven voor het truitje. Zij maakt poppetjes die de truitjes aan krijgen, en als haar kinderboekje wordt uitgegeven krijgen de eerste klanten deze erbij cadeau. Het was erg leuk om met de groep aan eenzelfde patroon te werken. En al heb je allemaal hetzelfde patroon, er zijn heel veel verschillende truitjes gebreid.

Toen we van de zomer in Noorwegen op een markt waren, heb ik van een Noorse spinster geleerd hoe je met korstmos kan verven. Tijdens onze wandelingen op de hoogvlakte hebben we diverse korstmossen verzameld. Deze moeten eerst een paar maanden in water met ammonia blijven staan. Ze mogen er nu wel uit, en binnenkort ga ik er mee verven.

Het laatste project van 2014 was een mysterie KAL. Vantevoren wist ik dat het een sjaal zou worden met ingewikkelde kabelpatronen. En hoeveel garen ik nodig had. Vanaf november kwam elke week een deel van het patroon. Helaas moest ik vanwege een blessure bij het derde deel afhaken. Gelukkig ben ik nu weer heel voorzichtig begonnen met elke dag een toertje breien.

Dit jaar zijn er dus genoeg projecten om over te schrijven, ik wens iedereen een heel creatief 2015!

Dit is het vervolg op mijn vorige stukje. Voor de vakantie had ik de potten gevuld en toen wij met vakantie gingen, waren ze al lichtgekleurd. Tijdens onze vakantie hebben de potten geduldig op mij gewacht, en ze waren gelukkig nog meer gekleurd toen we terugkwamen. Het is nog een paar dagen lekker warm geweest, en nu kan ik echt niet langer wachten. De potten staan nu 7 weken buiten. Vannacht hoorde ik een metalen klik, van het deksel dat afkoelde na een warme dag. Ik vind het genoeg geweest en maak de potten open. Het ruikt niet heel erg lekker, dus snel haal ik de wol uit de potten. Het zijn heel mooi gekleurde strengen geworden, ik ben er erg blij mee. Maar wat ik had verwacht van de eucalyptus is totaal niet uitgekomen, ze hebben geen enkele kleur afgegeven. Het is dus duidelijk dat eucalyptus echt heel heet moet worden om kleur af te geven. Misschien kan ik volgende keer proberen om de blaadjes eerst te koken, zodat ze oranje water afgeven. De uienschillen gaven een mooi oranje, maar ook wat minder dan ik had verwacht. Verder is de wol prachtig geel/groen geworden in diverse tinten. Ik heb de wol eerst laten drogen, en daarna gespoeld. Hier zit totaal geen verklaring achter, maar het is op gevoel. In het tweede spoelwater doe ik een flinke scheut azijn om de kleur te fixeren.   De sokkenwol is veel helderder dan de losse wol geworden. Maar ik ben heel blij met de resultaten. Dit ga ik volgend jaar zomer zeker nog een keer herhalen!

Al een tijdje ben ik van plan om wol te verven op de “solar dyeing”  manier. Ik heb wat informatie gezocht en gevraagd, en vandaag was ik zover dat ik het ging uitproberen. Eerst naar Dille en Kamille voor een paar grote glazen flessen, en onderweg maar meteen wat verfmateriaal geplukt. Brandnetel, paardestaart, weegbree, boerenwormkruid en zuring. Ik vind het toch altijd een beetje genant om langs de weg te plukken, en met alle ingredienten in de fietstas, fietste ik snel weer naar huis. Daar heb ik wol opgezocht om te verven. Er lagen nog wat strengetjes Ashford sokkenwol, een restje witte merino en Blue Face Leichester (BFL). Voor de zekerheid de receptuur nog een keer gelezen, 100 gram wol, ongeveer 100 gram plant, 12 gram aluin. Het klinkt niet erg moeilijk, maar om de planten en de wol netjes in die potten te krijgen, was lastiger dan ik dacht. Maar wel erg leuk! In de eerste pot heb ik onderin gele uienschillen gedaan, daarna wat wol en vervolgens wat bloemetjes van het boerenwormkruid, en weer wat wol in de pot laten zakken. Toen was de zuring aan de beurt, omdat hier van die kleine losse bloemetjes aan zitten, heb ik die eerst in een pantykousje gestopt zodat ze niet tussen de wol gaan zitten.Daarna weer wol, dan wat blaadjes weegbree, wol, gedroogde eucalyptus met bloemetjes en daarop het laatste restje wol. Helemaal op de top legde ik nog een paar losse blaadjes van de eucalyptus die nog op tafel lagen. En wat draadjes saffraan. De aluin had ik opgelost in water en dat goot ik eerst in de pot, en daarna moest de pot verder gevuld worden met water. Dat heb ik de hele middag herhaald, want het water zakt geleidelijk naar beneden. En op het moment dat de eerste pot klaar was, begon ook de zon te schijnen (gelukkig!). De tweede pot heb ik gevuld met walnotenbast, paardenstaart, rode uienschillen, berkenbast en mos (uit Noorwegen), weer een pantykousje met zuring, en als laaste een handjevol gedroogde eucalyptus. Deze keer de lange blaadjes. Omdat ik bang was dat de aluinoplossing in de eerste pot niet goed door de hele pot was verspreid, heb ik nu halverwege een halve hoeveelheid aluin toegevoegd en aan het einde de rest. In de tuin staan nu twee potten te wachten tot het zonnetje weer gaat schijnen. De eerste pot is nu echt vol, de tweede krijgt zo nu en dan een beetje water. En nu moet ik wachten, en jullie ook, want de potten mogen pas over drie maanden opengemaakt worden!

Tijdens het wandelen in het bos zagen we hele stukken waar heermoes (paardenstaart) groeide. Op Pinterest zag ik een foto van wol geverfd met heermoes, dus bij een volgende wandeling hebben we een plastic zak vol geplukt. Thuis heb ik ze in stukken geplukt, want ze hebben van die leuke segmentjes die je gemakkelijk uit elkaar kan trekken. Dit bleek achteraf niet zo handig, je kan ze beter heel laten. De gevilte wol die ik er in heb geverfd werd niet heel erg gekleurd. De volgende keer moet ik misschien iets meer planten gebruiken, ik had nu ongeveer 100 gram vilt en ruim 500 gram planten.

Na een uurtje pruttelen, heb ik er nog eenzelfde lap in gegooid voor een tweede bad. Die kreeg nauwelijks een kleurtje.

Omdat iedereen weet dat ik heel graag met eucalyptus verf, heb ik heel veel bakken met diverse soorten eucalyptus. Ondertussen zijn ze lekker gedroogd en als je ze dan wil gebruiken, is de kans groot dat de blaadjes breken. Ik heb een aantal takjes uitgezocht en ze in een pannetje voorgekookt. Na eer uurtje koken waren de blaadjes lekker zacht geworden, en had ik een nieuw verfbadje. De eucalyptus heb ik op de lappen gelegd, en de grootste lap heb ik netjes opgevouwen en als een soort rollade ingepakt. Deze heb ik weer terug gelegd in het heermoes bad. De andere lap heb ik doorgeknipt, de ene helft ingepakt zoals ik hierboven heb beschreven. De andere lap heb ik ingerold en stevig dichtgebonden. De kleinste twee lappen gingen in het bad waarin ik de eucalyptus had voorgekookt.
Nadat de verfbaden nog eens ruim twee uur hadden geprutteld, heb ik ze laten afkoelen. De volgende dag heb ik de pakketjes uit het verfbad gehaald en uitgepakt. Het blijft altijd weer spannend, maar het was weer heel mooi oranje wat er tevoorschijn kwam. De lappen die ik had ingepakt hadden hele mooie afdrukken aan een kant. Het nadeel van inrollen is dat de afdruk aan beide kanten komt, en dan moet je kiezen welke kant het mooiste is. Of gebruiken voor iets dat je aan twee kanten kan zien. De lappen wil ik ooit samenvoegen tot een jasje, dus misschien wordt het wel een kraagje.

Van een brei-collega uit Zweden kreeg ik een mooi Excelbestandje met mijn Autumn patroon, zodat ik het netjes kan volgen door een regel te selecteren. Maar ondanks dat, kwam ik in de derde toer van de derde rij blaadjes een fout tegen. En niet een foutje waar ik even overheen kon breien.

Ik kon kiezen of ik drie naalden ging uithalen (meer dan 1000 steken) of dat ik een kleine operatie ging uitvoeren. Ik heb voor het laatste gekozen omdat ik dat een leuke uitdaging vond. Door de steken die wel goed waren, drie naalden lager, heb ik een breinaaldje gestoken. Daarna heb ik de steken van de naalden daarboven uitgehaald, en toen moest ik wel verder.

Aan de achterkant moest ik eerst de goede draden pakken voor de eerste toer die ik ging breien. De toer heb ik volgens het patroon (twee keer gekeken of ik het nu wel goed deed!) gebreid, bij de laatste steek had ik nog een klein beetje rode draad over, en toen heb ik met een beetje prutsen en voorzichtig trekken de draad netjes verdeeld over de toer. De tweede en derde toer waren net weer een beetje te strak aan het einde, dus hier weer een beetje de andere kant op geprutst.
Ik ben trots op het resultaat! Omdat de draad niet heel gelijkmatig is, en er aan de achterkant flotteringen zijn van de meegebreide draad, zie je het bijna niet.
Nu kan ik weer gewoon verder breien (de kleuren op de foto’s komen niet overeen met de echte kleuren, die zijn groen (geel/oranje) en rood (licht/donker).

Op de breibeurs had ik blauwe en paarse Bayardine (acryl) gekocht, en ook paarse merino. Daar heb ik nog wat blauwe merinowol bijgemengd op de kaardemolen. Daarbovenop heb ik wat draadjes Sari-zijde gelegd. Bij het spinnen werden die zijdedraadjes een beetje rommelig in de draad, maar het gaf wel een leuk accentje omdat ze rood, zwart en blauw zijn. De draad heb ik wat dikker gesponnen dan ik normaal doe, en het ging verbazend snel. Nadat ik alles had gesponnen, heb ik twee draden samen getwijnd. Met deze draad ben ik toen gaan breien.

Omdat ik niet wist hoeveel garen ik nodig zou hebben voor een vest zonder mouwen, ben ik middenachter begonnen met een opzet op een draad, zodat ik later hier weer verder zou kunnen breien voor de andere helft. Ik had een eenvoudig patroon gekozen, een rechte lap met twee gaten voor de armen. Voor het mooie heb ik langs de hals en voorkant een dubbelzijdige kabel gebreid. Met een speld kan ik het vest hoog of laag dichtmaken.

Na een paar hele drukke weken, had ik me vandaag verheugd op een hele dag slow-tv. De Noorse zender zou een reortage uitzenden over breien, en dat de hele dag. Dat had ik begrepen, maar het blijkt dat ze vanavond pas beginnen met de recordpoging “van schaap tot trui”. Nu  kon ik eindelijk weer eens wat natuurlijks gaan verven. Ik had iets gezien over avocado-pitten, maar daar had je een heleboel avocado’s voor nodig, en die moesten eerst een paar dagen in de ammonia staan. Toevallig waren gister op de brei-avond heel mooie lappen te zien, die geverfd waren door de tanine uit bladeren te timmeren op de stof. En daarna gingen ze in een ijzerbad. Dat heb ik vanmiddag ook geprobeerd!

Wij hebben geen eik in de tuin (die geeft in ieder geval een heel mooi resultaat!), dus moest ik het doen met wat bladeren van de bessen (rode- en kruisbessen). Maar ook van de druif, de klimop en de passievrucht heb ik geplukt. Er staat ook nog een varen bij de vijver, dus daar ook nog wat van geplukt. De buren hebben rozen, daarvoor moest ik even over de schutting, en als laatste nog wat  bladeren van de passievrucht omdat die zo’n mooie vorm hebben.
De blaadjes heb ik meestal tussen twee lapjes gelegd, ik heb zowel wol en zijde , als katoen gebruikt. Met de vijzel heb ik staan timmeren, totdat je kon zien dat de lapjes vochtig en groen werden. Al snel had ik door dat de meeste kleur uit de onderkant van de bladeren komt. En alle blaadjes gaven mooi af.

Toen ik geen zin meer had, heb ik het ijzerwater nog een beetje aangelengd met water en azijn. De lappen voorzichtig in het roestige water gedompeld, en de braam op de katoenen lap werd mooi zwart. Andere bladeren, bv de passievrucht, werden wat donkerder groen. Nu hangen ze te drogen, en daarna moet ik maar eens kijken of ze licht- en wasecht zijn. Er valt nog heel wat aan te verbeteren, maar het was erg leuk om te doen.

Als dank voor mijn hulp heb ik van Dineke een blending board van Ashford gekregen. Dat moet natuurlijk meteen uitgeprobeerd worden. In de kast ligt nog een zak vol met lonten wol om mee te vilten. Die liggen gewoon te wachten totdat ze met elkaar gemengd mogen worden (ze waren van lang geleden toen dochter Fenna tijdens de vakantie een hele mooie draak heeft gevilt). Van elke kleur leg ik wat plukken op het board, je kan het in strepen leggen, maar ik leg het gewoon willekeurig wat plukken neer.

Daarna met een kwast de vezels in het board duwen, ik gebruikte het silicone kwastje uit de keuken, maar daar bleven de vezels aan vast kleven. Vervolgens met de borstel de vezels goed mengen. In het begin is het een beetje uitzoeken hoeveel je moet neerleggen om er later een mooi rolletje van af te kunnen halen. Maar als ik het nog een paar keer heb gedaan, zal je het vanzelf wel aanvoelen.

En dan komt het… met twee ronde stokjes ga je de wol oprollen. En niet te strak want dan krijg je de stokjes niet meer uit je rolletje. De eerste keer was er een beetje weinig wol, en kon ik twee rolletjes maken, waarvan de ene ook nog in twee stukjes scheurde. Daarna heb ik wat meer wol neergelegd en kom ik er drie van het bord rollen. Ik wil eerst een heleboel rolletjes maken, voordat ik er mee gaan spinnen. Gelukkig zijn de weersvoorspellingen dit weekend erg slecht, en kunnen we niet naar buiten!